پيشينه تاريخي قلعه قورتان

از پيدايش قلعه قورتان اطلاعاتي دقيقي در دست نيست اما به گواهينامه ها و محل هاي موجود و كشف بقاياي ظروف سفالي در شرق روستا در يك محله باستاني كه به تشخيص باستان‌شناسان اين ظروف به هزاره اول نسبت داده شده و حكايت براي اين موضوع دارد كه قدمت روستا چند هزار سال است يكم جلوتر ما شواهدي از زندگي بهرام گور را دارد.پس با تورجور همراه باشيد تا سفري به روستاي قورتان اصفهان داشته باشيم و از قلعهقورتان زيبا ديدن كنيم.

بهرام پنجم فرزند يزدگرد اول كه به خاطر علاقه اي كه به پيدايش شكار گور داشت به بهرام گور معروف شد و در كتاب تاريخ جامع ايران كه در تالاب بين اصفهان و فارس فرو مي‌رود كه ديگر اثري از آن نيست كه خيام مي گويد عيب حرام كه گرفتي گور همه عمر ديدي كه چگونه گور بهرام گرفت.

موقعيت جغرافيايي قورتان

موقعيت جغرافيايي قورتان

روستاي قورتان ۱۲۵۰ نفر جمعيت دارد و مركز دهستان گاوخوني است و ده روستا زيرمجموعه اين روستا است. روستاي قورتان مركز دهستان گاوخوني از توابع بخش بن رود مي باشد. اين روستا در فاصله ۱۱۰ كيلومتري شرق اصفهان و ۴۵ كيلومتري شمال غربي تالاب گاوخوني و در مسير يكي از جاده هاي اصفهان ورزنه واقع گرديده است. ارتفاع از سطح دريا ۱۴۸۰ متر مي باشد. رودخانه زاينده رود در طي مسير حركت خود به طرف تالاب گاوخوني از جنوب آن عبور مي كند.

وجه تسميه قورتان

كلمه قورتان يك واژه تركي است كه قول به معني سلاح قورچي رئيس اسلحه خانه و قورخانه به معني پادگان نظامي و اسلحه خانه است.
از مهمترين آثار تاريخي روستا قورتان ارگ تاريخي عظيمي است كه قدمت آن به قرن چهارم هجري و به دوره ديلميان برمي گردد .
وسعت اين ارگ با مساحت ۴۳ هزار متر مربع و مصالح به كار رفته مطابق با آب و هواي كويري و تمام آن از خشت و گل ساخته شده است. باروي شمالي آن ۲۵۰ ، باروي شرقي آن ۱۸۲ متر طول دارد. تعداد برج هاي ديدباني آن ۱۴ برج بوده كه يكي از برج ها ،قسمتي از حصار اصلي اند كه بر اثر طغيان و منحرف شدن مسير رودخانه زاينده رود تخريب گرديده اند. قطر ديوار اين بناي عظيم از پايين ۲ تا ۳ متر متغير مي باشد و داراي دو دروازه شمالي و جنوبي بوده و در سال ۱۳۸۷ با شماره ۲۹۹۳۸ در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.

مسجد ابراهيم قورتان كجاست؟

مسجد ابراهيم قورتان

ساخت اين مسجد سال ۱۰۸۴ قمري و دوره شاه سليمان صفوي صورت گرفته است مسجد در ضلع شمال غربي است و نزديك حمام عمومي واقع گرديده است.

حمام عمومي

حمام عمومي قورتان

حمام عقد در زمان قديم به صورت هزينه اي بود و آب آن توسط هيزم گرم مي‌شد و هيزم آنرا از روستاهاي دورتهيه ميكردند.آب خزينه توسط چرخ از چاه كشيده مي‌شد و در بعضي از مواقع از جوي، آبي كه از بيرون وارد مي شد خزينه را پر آب مي كرد.

پس از پيروزي انقلاب اسلامي با همكاري جهاد سازندگي تغييراتي در آن به وجود آمد از جمله درب خزينه رو مسدود كردند و در قسمتي كه دوش ها در آن قرار داشت را به حمام اضافه كردند و به طور بهداشتي ساختند و تا سال ۸۵ عموم مردم از آن استفاده مي كردند.

موقعيت حمام عقد قورتان در ضلع غربي ارگ در كنار مسجد ابراهيم مي باشد طبق شواهدي كه مشاهده شد ساخت حمام در اين مكان به قبل از ساخت ارگ بوده است. اين اين حمام در ادوار مختلف دچار تغييرات زيادي شده است. حمام كنوني متعلق به دوره قاجار مي‌باشد. حمام در حال تخريب بود كه با پيگيري هاي شوراي اسلامي هياري و انجمن ارگ زنده رود قورتان درسال ۱۳۹۲ مورد تعمير قرار گرفت.

مسجد شبستان

مسجد شبستان

قسمتي از اين مسجد در زير مسجد اهلان واقع شده است. اين مسجد از نظر معماري با ديگر مساجد داخل ارگ تفاوت دارد و از جالب ترين و ديدني ترين مكان داخل ارگ به حساب مي آيد.
رو به روي در ورودي مسجد محلي است كه به غريب خانه معروف است كه در گذشته مسافران و افرادي كه براي مدتي در روستا كاري داشتند و آشنايي درآباداي نداشتن، از آن استفاده مي كردند. با گذشت زمان تغييراتي در اين مسجد و مسجد اهلان آن پديدار شد.

مسجد اهلان (بالا)

مسجد اهلان قورتان

فضاي داخلي مسجد متشكل از شش دهانه، طاق و چشمه است. كه جهت نورگيري بيشتر، پوشش دهانه اول در قسمت ورودي تخريب شده و به جاي آن نور گير تعبيه شده است.
اين بنا با معماري خاص و منحصر به فرد و مخروطي شكل به ارتفاع ۹ متر در قسمت شمالي و مجاور فضاي ورودي قرار دارند.

قلعه نواب روستاي قورتان استان اصفهان

قلعه نواب

قدمت آن بيش از قلعه قورتان بوده است. قلعه نواب، قلعه اي حاكم نشين بود كه ساخت آن قبل از ساخت ارگ و يكي از هسته هاي تشكيل دهنده بود.كه در ضلع جنوب غربي ارگ واقع شده است. رودخانه زاينده رود از طرف غرب و جنوب اين قلعه عبور مي كرد و امنيت دو طرفه آن را تامين مي‌كرد.
نواب افرادي بودند كه توسط نايب هاي بني اميه و بني عباس مشخص مي شدند. در آن زمان حكومت بني عباس ۳۱۶ نواب در اصفهان و اطراف آن حكومت مي كردند.
در قديم مسجد كوچكي نيز در آن بوده كه ديگر اثري از آن نيست با عريض كردن ضلع جنوبي و غربي آن در زماني كه ديوارهاي اصلي قلعه را مي ساختند كمكي بوده تا اين قسمت مصالح كمتري را ببرد. يكي از برج هاي آن هنوز باقي مانده است كه در تصوير پيداست.

خانقاه(محل عبادت صوفيان)

خانقاه

آب انبار شاه عباسي بلان

آب انبار شاه عباسي بالن

روبه روي مسجد جامع آب انبار شاه عباسي خودنمايي مي كند كه بر سر يكي از قديمي ترين راه هاي اتصالي يزد به اصفهان و برعكس بوده در پايان دوره صفوي تهاجم و لشكركشي محمود به اصفهان از اين مسير صورت گرفته است كه بعد از آن اين مسير از رونق افتاد.

آسياب

آسياب

در داخل ارگ چهار آسياب يا ارگاه وجود دارد كه اكنون فقط ساختمان هاي آن باقي مانده است. ارگاه به زبان محلي به آسيابي گفته مي شود كه سنگ آسياب آن توسط گاو،اسب يا الاغ چرخانده ميشود. با استفاده از آسياب هاي آبي در كنار رودخانه، آسياب هاي داخل ارگ رونق خود را از دست داد.

آدرس كبوترخانه قورتان اصفهان

كبوترخانه

در ضلع شمال غربي و در حاشيه رودخانه زاينده رود، كبوترخانه خودنمايي ميكند كه داراي محيط بيروني ۴۳ متر و ارتفاع ۱۴ متر است و قطر آن حدود دوازده متر است.
معماري اين برج با برج هاي ديگر بسيار متفاوت است به طوري كه نماي بيروني كبوترخانه ها صاف بوده و فشار كمتري را تحمل مي كند و پوسته خارجي آن از ۱۲ سيلو به طور هلالي تشكيل شده است. معماري اين برج با برج هاي ديگر بسيار متفاوت بوده، كه هر كدام از اين سيلوها كار يك پايه را براي اين بنا انجام ميدهند. و در قسمت داخلي داراي تقسيمات شش گانه مي باشد.

مسجد جامع يا همان جمعه

مسجد جامع قورتان

در ضلع جنوب شرقي، بيرون ارگ و در حاشيه رودخانه زاينده رود بنايي خودنمايي مي كند.كه قدمت آن به دوره ايلخانيان قرن هفتم برمي‌گردد.

ساختمان اين مسجد دو طبقه و بزرگي آن نشانگر جمعيت زياد روستا در آن زمان بوده است.

براي ادامه ي جاذبه هاي روستاي قورتان كليك كنيد.

الهه عنواني ۹۵/۸/۱۹